Kajuitgesprekken
‘Konden we dit maar eens een hele dag doen,’ verzuchtte hij. ‘Of een hele halve…’
De gesprekken verlopen moeizamer naarmate we dichter bij de kern komen. De stiltes worden pijnlijker, de tranen verdretiger.
Ineens stoot zij het glas water, dat voor haar op tafel staat, bijna om. Hij schiet naar voren, scherp door het harde werken in de sessie en zijn liefde voor haar, die toch nog niet over is. Samen zijn ze in de weer met doorschakelen naar iets praktisch: het glas opvangen, kijken of er gemorst is en zo ja, hoe ze dat weer op moeten ruimen.
Voor twee lange seconden besta ik niet meer en zijn ze weer even in onverwoestbare harmonie aan het samenwerken rond een bijna omgevallen glas water.
Water. De associate naar mijn boot is makkelijk gemaakt. Op het water ben je voor ieders veiligheid afhankelijk van een goede onderlinge samenwerking. Als de één de ander laat stikken door wraak of woede, gebeuren er ongelukken en in het ergste geval ga je naar de haaien. De nauwe ruimte bepaalt de opvarenden tot elkaar en er is geen ontsnappen mogelijk. Het is een snelkookpan, maar niet zo heet.
Ik stel ze voor een dag op de boot door te brengen, samen te varen en samen te werken, en de overgebleven liefde positief in te zetten in lessen die nog geleerd moeten worden en dingen die nog tegen elkaar gezegd moeten worden.
Afvaren
En zo vertrekken we op een betrokken dag de haven uit, het open water op. De lucht is grauw en dreigend en ze staan allebei met een ietwat somber gezicht op de steiger.
Ik maan ze aan boord te komen en pak hun tassen aan. Terwijl ik dat doe laat ik ze met zijn tweeën wat onhandig op de kleine vierkante meter van de voorplecht staan. Even weten ze zich geen houding te geven en is de nabijheid van de ander vertrouwd en gespannen.
Ik heb ze gevraagd om voor de lunch te zorgen. De manier waarop die tot stand is gekomen wordt me gedurende de dag duidelijk en vertelt me meer, dan drie sessies in de praktijk hadden kunnen doen.
Ik start de motor en roep ze toe de landvasten voor los te maken. Veel te weinig werk voor twee mensen. Hoe redden ze zich er uit? Ik kijk goed naar de lichaamstaal en hun bewegingen. De beslissingen die ze nemen vertellen mij veel over wat er tussen hen aan de hand is. De rest van de dag doe ik mijn best op vage en voor mererlei uitleg vatbare commando’s, behalve daar waar de veiligheid in het geding is. Op gezette tijden, en zeker als de emoties hoog oplopen, leggen we de boot stil en voor anker, en gaan we het trappetje af, de droge en warme kajuit in, voor een Kajuitgesprek. Ik geef ze koffie en laat hun interne stormen tot bedaren komen. Ineens is de afstand tussen hen veel groter dan de 1,5 meter die de kajuit groot is, en toch zie ik de lol over de spanning tijdens het varen in hun ogen. Dáár sluit ik op aan, daar ga ik mee werken.
Kajuitgesprekken
En dat, is voor iedereen anders. De vraag die op dat moment volgt, is voor ieder stel op maat. De antwoorden zijn anders, want ieder mens is anders, de waarde is net zo hoog als de moeite die ze er in stoppen.
Aan het eind van de dag merk ik dat nog niet ieder kwartje gevallen is, moe en overvol als ze zijn door de gebeurtenissen van de dag. Ik vertrouw op wat ik gezien en meegegeven heb. Niet alles zal later als kwartje vallen, weet ik uit ervaring, maar veel ook wel. Wat ze ermee gaan doen is aan hen en is hun volledig vrije keus. Ik zal steeds beschikbaar zijn voor vragen, aan land, of aan boord.
Of ze het gaan redden? Natuurlijk! Of dat ook als stel is, dat weet op dit moment nog niemand.
